Komunikacja jest systemem technicznym, organizacyjnym i funkcjonalnym zajmującym się przemieszczaniem pasażerów i towarów (transport) oraz przekazywaniem informacji na odległość (łączność).
TRANSPORT
- lądowy - kolejowy, samochodowy, rurociągowy
- wodny - śródlądowy i morski
- powietrzny - lotniczy
Transport kolejowy
- odgrywa mniejszą rolę niż samochodowy
- ma znaczenie przy przewozie ładunków masowych na duże odległości, głównie w krajach w których gospodarka jest zdominowana przez przemysł wydobywczy i ciężki
- najwięcej ładunków (w tono-km) przewożą koleje Stanów Zjednoczonych, Rosji, Chin, Indii i Ukrainy
- najwięcej pasażerów przewożą koleje Japonii, Chin, Indii i Rosji
- przewozach międzynarodowych utrudnieniem jest nierównomierne rozmieszczenie sieci kolejowej głównie w Afryce, Azji i Ameryce Południowej
Gęstość sieci kolejowej w poszczególnych krajach jest różna:
- największą gęstość linii kolejowych mają w przeliczeniu na 100 km2: Szwajcaria, Niemcy, Czechy
- najmniejszą gęstość linii kolejowych mają w przeliczeniu na 100 km2: Australia, Rosja, Chiny i Kanada - są to przede wszystkim kraje rzadko zaludnione o dużej powierzchni
Obecnie obserwuje się w krajach wysoko rozwiniętych dążenie do modernizacji głównych szlaków transportu kolejowego oraz budowę linii szybkiej kolei elektrycznej.
We Francji istnieją dwie linie szybkiej kolei elektrycznej (TGV):
- Paryż - Lyon
- Paryż - Lille i Calaise (tzw. TGV - Nord)
W Niemczech ( ICE):
- Hanower - Wurzburg
- Mannheim - Stuttgard
- oraz w Japonii (Hikari), we Włoszech (ETR)
Zalety szybkiej kolei elektrycznej:
- zużywa dwa razy mniej energii niż samochód
- zużywa ok. cztery razy mniej energii niż samolot
- minimalizuje czas podróży
Transport samochodowy
jest dominującym rodzajem transportu w przewozach pasażerów i ładunków na krótkich i średnich dystansach
- jego funkcjonowanie zależy przede wszystkim od jakości i gęstości dróg
- najwięcej ładunków (w tono-km) przewożą samochody w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Niemczech i Rosji
- najwięcej pasażerów przewożą samochody w Rosji, Japonii, Turcji, Niemczech i Stanach Zjednoczonych
- obecnie pod względem masy ładunków w przewozach międzynarodowych ustępuje jedynie transportowi morskiemu
Podział dróg ze względu na pełnione funkcje:
- lokalne
- krajowe
- międzynarodowe
Autostrady:
- są kosztownym przedsięwzięciem stąd stać na nie tylko niektóre kraje
- w Europie Zachodniej stanowią 1,2% długości dróg
- najwyższy ich udział na świecie mają: Japonia 3% i Kanada 2%
Najwięcej autostrad w Europie posiadają:
- Niemcy
- Belgia
- Holandia
- Francja
- Wielka Brytania
Transport rurociągowy
- jest najtańszym środkiem masowego transportu
- odgrywa dużą rolę w handlu międzynarodowym
Rurociągami transportowane są:
- węglowodory płynne i gazowe (ropa naftowa i gaz ziemny)
- woda
Zalety tej dziedziny transportu:
- tania eksploatacja rurociągów
- oszczędność miejsca
- szybki transport
- wpływ na środowisko
Najdłuższą sieć rurociągów mają:
- Stany Zjednoczone Ameryki (ropociągi: 340 tys. km, gazociągi: 400 tys. km)
- Rosja (ropociągi: 48 tys. km, gazociągi: 140 tys. km)
Transport wodny śródlądowy
charakteryzuje się stosunkowo długim czasem dostawy (ze względu na zmiany klimatyczne)
- głównie wykorzystywany jest do przewozu ładunków masowych w dużych partiach: węgla, drewna, rud żelaza, materiałów budowlanych , surowców chemicznych
- największą rolę odgrywa w Stanach Zjednoczonych i Europie
Drogi transportu:
- naturalne - rzeki , jeziora
- sztuczne - kanały, sztuczne zbiorniki wodne
Systemy żeglugi śródlądowej:
- Europa: Ren, Dunaj, Rodan, Sekwana, Dniepr, Odra, Łaba, Pad, Wołga
- Ameryka Północna: system Wielkich Jezior i rzeki Św. Wawrzyńca oraz Missisipi, Missouri
- Ameryka Południowa: Amazonka, Parana, Paragwaj
- Azja: Ganges, Jangcy, Amur
- Afryka: Zambezi, Niger
Transport morskiW strukturze przewozowej dominują ładunki masowe: płynne (jak ropa naftowa) oraz suche (węgiel kamienny, rudy żelaza, zboża i owoce)
Rodzaje transportu morskiego:
- międzykontynentalny
- kabotażowy - przewozy międzyregionalne
Rodzaje żeglugi kabotażowej:
- mały kabotaż - w obrębie jednego morza
- duży kabotaż - w obrębie wielu mórz
Największe porty morskie świata:
- Rotterdam
- Antwerpia
- Marsylia
- Chiba
- Singapur
- Hongkong
- Houston
- Nagoja
- Jokohama
- Kawasaki
Rodzaje portów:
- wyspecjalizowane:
- Ras Tanura w Arabii Saudyjskiej, Charg w Iranie, Mina al.-Ahmadi w Kuwejcie, Maracaibo w Wenezueli (ropa naftowa)
- Lulea w Szwecji (rudy żelaza)
- Hampton Road w Stanach Zjednoczonych (węgiel kamienny)
- Santos w Brazylii (kawa i kakao)
- Thunder Bay w Kanadzie (zboża)
- Bordeaux we Francji (wina) - uniwersalne: Rotterdam, Antwerpia, Hamburg, Marsylia
Transport lotniczy
jest najnowocześniejszą gałęzią transportu i zarazem bardzo kapitałochłonną
- najwięcej ładunków (w tono-km) przewożą samoloty: Stanów Zjednoczonych, Japonii, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii
- najwięcej pasażerów przewożą samoloty: Stanów Zjednoczonych, Japonii, Wielkiej Brytanii, Rosji, Niemiec
Zalety transportu lotniczego:
- przewozi towary (świeże owoce, warzywa, kwiaty) i ludzi z dużą prędkością
- powoduje niewielkie zanieczyszczenie środowiska
- przydatny w dostarczaniu poczty ekspresowej
Największe porty lotnicze na świecie:
- O'Hare ( w rejonie Chicago)
- Forth Worth (w Dallas)
- JFK Airport (pod Nowym Jorkiem)
- Haneda (w Tokio)
- Heathrow (pod Londynem)
- Charles de Gaulle (pod Paryżem)
Największe towarzystwa lotnicze:
- Lufthansa
- Air France
- British Arways
- Air India
- Alitalia
- JAL
- KLM
- SAS
ŁĄCZNOŚĆ
Łączność bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu wszystkich dziedzin życia społecznego i gospodarczego. Należy do najbardziej kapitałochłonnych dziedzin współczesnej komunikacji.
Podział łączności:
- przewodowa (telefony, teleksy, poczta elektroniczna)
- bezprzewodowa (poczta, radio, telewizja, telefonia komórkowa)
Miarą rozwoju łączności jest liczba telefonów przypadająca na tysiąc mieszkańców:
- Stany Zjednoczone ok. 1000 telefonów
- Etiopia, Pakistan - 3 do 7 telefonów
- Polska ok. 140 telefonów